Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, Soçi'de, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le yaptığı yaklaşık 3 saatlik görüşme sona erdi. Görüşmesinin ana gündem maddesi, Rusya'nın 17 Temmuz'da çekildiği Tahıl Koridoru Anlaşması oldu.
Erdoğan ve beraberindeki heyeti taşıyan uçak, saat 10.50'de Atatürk Havalimanı'ndan Soçi'ye hareket etti. "TUR" uçağıyla saat 12.15'te Rusya'ya indi. Erdoğan'ı, Soçi Uluslararası Havalimanı'nda Krasnodar Bölge Vali Yardımcısı Aleksandr Ruppel, Soçi Belediye Başkanı Aleksey Kopaygorodskiy, Rusya Dışişleri Bakanlığı Devlet Protokolü Genel Müdür Yardımcısı İgor Bogdaşev, Türkiye Cumhuriyeti Moskova Büyükelçisi Mehmet Samsar ile diğer yetkililer karşıladı.
İKİ LİDERDEN İLK AÇIKLAMALAR
Rus lider Putin, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı kapıda karşıladı. İki lider, görüşmeye geçmeden önce açıklamalarda bulundu.
Putin: Türkiye'de doğalgaz merkezinin açılması için görüşmeler netilecelendirilecek. Yakında doğlagaz konusunda adımlar atacağız. Sizin yönetiminizde Türkiye-Rusya ilişkileri büyük bir adım attı, ilişkilerimiz ticari konularda da ilerleme gösterdi. Ticaret hacmimiz pozitif şekilde gelişiyor. Sdece alıştığımız alanlarda değil yeni alanlarda da ilişkilerimiz ilerliyor, hem gaz hem başka konularda daha birçok adım atacağımıza inanıyorum, bu her iki tarafa da fayda sağlayacaktır. Tarım konusunda çok fayda sağladık, başarılı ilişkimizi sürdürmeye devam ediyoruz. Türkiye ile işbirliğimiz başarı şekilde devam ediyor. Türkiye, Uluslarası Nükleer Güç ülkesi kulübüne girmiş vaziyettedir. Bu alanda da yeni projeler söz konusu olabilir. Bu konuda ortak işbirliğini ele alacağız. Ukrayna krizini ele alacağız. Bu görüşmelere biz açığız. Suriye konusunda önemli gelişmeler oldu. Bu konuda Türkiye'nin hassasiyetinin de farkındayız. Biz bütün bunları etraflıca ele alacağız. Tekrardan hoşgeldiniz.
Erdoğan: Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkilerde özellikle şu andaki dış ticaret hacmimizin 62 milyar dolarda olması bizi gerçekten çok mutlu ediyor. Bugün burada merkez bankası başkanlarımızın bir araya gelmesi, birbirleri ile ayrıca görüşecek olmaları da aramızdaki ikili ilişkilerde yerli para birimine adım atma noktasında da önemli olduğuna inanıyorum. Tabii Akkuyu Nükleer Enerji Santrali'ndeki gelişmeler de sizlerin ifade ettiği gibi iyi ilerliyor. İlk ünite ile ilgili atılan adımlar da gayet güzel. Sinop Enerji Santrali ile ilgili de bir adım atmamız söz konusu olacak diye düşünüyorum. Trakya'da bir hub'ın olacak olması da ayrı bir zenginilik unsuru. En önemli konulardan birisi de turizmde gelişmeler. Turizmde Rusya bizde şu anda bir numara. Tabii en önemli adım tahıl meselesi konusu. Bugün buradan ne sonuç çıkacak diye dünya da bekliyor. İnanıyorum yapılacak görüşmelerden sonraki basın toplantısında da az gelişmiş Afrika ülkelerine yönelik adım çok önemli olacak. Bir diğer konu da sanayi savunma konusunda attığımız adımlar. Enerji sektöründe özellikle doğalfaz konusunda biz birinci derecede Rusya ile önemli ilişki içerisindeyiz. Bunu daha da geliştireceğimize inanıyorum. Bu yazın gerçekleşen yangınlarda gönderdiğiniz iki uçakla derdimize derman oldunuz. Bunu artırabilirsek çok daha isabetli olacak. Çünkü yazın hep bu tehdidin altındayız. Yeni kabinemin yeni üyeleri adına tekrardan çok çok teşekkür ediyorum. Yapacağımız toplantının hayırlara vesile olmasını diliyorum.
KREMLİN'DEN AÇIKLAMA
Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, "Görüşmelerin ilk kısmı yapıcıydı, görüşmenin ardından herhangi bir belge imzalanması beklenmiyor." ifadelerini kullandı.
PUTİN VE ERDOĞAN'DAN ORTAK BASIN TOPLaNTISI
Erdoğan ile Putin'in yaptığı ve Türk-Rus heyetlerin katıldığı toplantı sona erdi. İki lider, görüşme sonrası ortak basın toplantısı düzenliyor.
Putin'in açıklamalarından satır başları:
- Ekonomi, siyaset ve insani konularda fikir paylaşımlarımızı gerçekleştirdik. İkili ticaretimiz yüzde 80 büyüdüğünü görüyoruz. Yerli para birimi konusunda da kararlılığımızı sunduk, dolar ve euro para birimlerini daha az kullanma konusunda hemfikiriz. Türkiye'de ilk nükleer santralini başlattık, 20 binden çok uzmanımız Türkiye'de çalışıyor, 2024 senesinde çalışmaya başlayacağını umuyoruz. Türk Akım ve Mavi Akım konusunda 20 milyar metreküp doğal gaz aktardığını görüyoruz, Rusya her zaman için doğalgaz konusunda en büyük partneri olacağının altını çizmek istiyoruz. Türkiye üzerinden üçüncü bir ülkeye gaz sevk etmeye hazırız. Bu merkezin kurulması için görüştük. Gazprom, BOTAŞ'la doğalgaz dağıtım alanının kurulması için yol haritasını paylaştı, sırada ortak çalışma grubunun kurulması var. Tarım konusunda da Türk operasyonunu çok başarılı görüyoruz, ikili ticaret hacmimiz arttı.
TAHIL ANLAŞMASINA DÖNMEK İÇİN ŞART KOŞTU
- Batılı ülkeler gerekini yapmadığı için, tahıl anlaşmasından çıkmak zorunda kaldık. Yüzde 70'ten fazla tahıl zengin ülkelere, özellikle AB ülkelerine gitti. İhtiyaç sahibi ülkeler çok daha az alabildi. Söz konusu anlaşmasının sona ermesi küresel piyasayı çok fazla etkilemedi. Çünkü Ukrayna'nın dünya ticaretinde payı az. Biz tahıl anlaşmasını canlandırmaya hazırız. Bize (Rus tarım ürünlerine) uygulanan ambargoların kaldırılması şartıyla. Vaatler yerine getirilirse döneceğiz. İnsani koridorlar askeri amaçlar için kullanılmamalı. Tahılın öncelikle Türkiye'de işlenmesini, sonrasında ihtiyaç sahibi ülkelere gitmesini istiyoruz. Tahılın gerçekten ihtiyacı olan ülkelere gitmesi lazım. Rusya'dan 1 milyon ton tahıl imtiyazlı fiyatla Türkiye üzerinden Katar finansmanıyla Afrika'ya gönderilmesi üzerinde çalışıyoruz. "
Erdoğan'ın açıklamalarında satır başları:
- İkili ticaret hacminde 100 milyar dolar olarak belirlediğimiz hedefe emin adımlarla ilerliyoruz. Bu yılın ilk 7 ayında 3.5 milyon Rus turist ülkemize geldi. Üzerinde durduğumuz konulardan biri Karadeniz girişiminin yeniden canlandırılması oldu. Gündeme getirilen alternatif öneriler Karadeniz işbirliği gibi kalıcı bir model sunamamıştır. Rusya'nın beklentileri tüm tarafların malumudur. Rus dostlarımızın tahıl anlaşması kapsamında gündeme getirdiği hususları biz de farklı sözlerle ifade ettik, ediyoruz. Bu eksikler giderilmeli. Birleşmiş Milletler anlaşma için yeni öneri paketi hazırladı. Bundan sonuç alacağımıza inanıyoruz.
- Rusya'nın KKTC'de konsolosluk açmasını memnuniyetle karşılıyoruz.
- Savaşın kazananı, barışın kaybedeni olmaz. Taraflar arasında doğrudan müzakerelere evvelce ev sahipliği yaptık. Bu konuda üzerimize düşeni yine yapmaya hazırız. Sayın Putin'le bölgesel ve küresel meseleleri ele aldık. Suriye, Kafkasya, Libya ve Afrika'yla ilgilileri konuları değerlendirdik.
- Rusya'yla yakın temasımız bölgesel ve küresel meselelerin çözümüne katkı sağlamaya devam edecektir.
- Akkuyu Nükleer Santrali son şiddetiyle yürüyor. İkinci bir nükleer santral Sinop konusunu da bugün sayın dostum Putin'le değerlendirdik.
SORU-CEVAP
Putin: (Ukrayna'yla olası barış görüşmeleri) Sayın Erdoğan'ın çabalarıyla gelinen noktalar Ukrayna tarafından çöpe atıldı. Arabuluculuk konusundaki girişimleri biz hiç reddetmedik. Çin ve Afrika ülkelerinden de arabuluculuk girişimleri var. Biz tahıl anlaşmasına katıldık çünkü Sayın Erdoğan'ın aracılığıyla Rus tarafının lehine bir dizi anlaşmayı BM nezdinde onayladık. Rus tarafına verilen sözler yerine getirilmedi. Bizden uzatmamız istendi, biz üç kez uzattık, bizi aldattılar biz açık açık söylüyoruz. Şu anda biz anlaşmaya karşı olmadığımızı söylüyoruz, bize verilen sözler yerine getirilirse biz mutabakata geri döneceğiz. Bu insani koridorlar askeri amaçlarla kullanıldı karşı taraf tarafından. Türk Akım ve Mavi Akım saldırıya uğradı. Ukrayna'nın Karadeniz limanlarından kalkan İHA'lar ve SİHA'lar gemilere saldırılar düzenliyor.
AYRINTILAR GELİYOR...
